با وجود اینکه غلامحسین رهنما امروز نامی چندان آشنا نیست، در زمان زیست هر آدم فرهنگی و دانشگاهی و سیاسی ای او را می شناخت و بسیاری از او به خوبی یاد کرده اند، هم به عنوان آدم خوب و هم معلم خوب. معرفی کلی او را به این مدخل از دانشنامه جهان اسلام می سپارم که به نظرم قابل اعتماد است. توجه من در این نوشته بیشتر به یکی از چندین کتاب ریاضی مدرسه ای است که او نوشته، کتابی برای اول و دوم دبستان. با وجود این چون این نوشته از مجموعه «او کیست؟» است شاید بد نباشد […]

باید اعتراف کنم خیلی از این او کیست ها را فقط به این دلیل می نویسم که دویست سال بعد یک نفر شاید یکی برای خودم نوشت. هر بار که یک اثر بانمکی می بینم و بجز همان اثر چیز دیگری از نویسنده آن نمی یابم غصه ام می شود که یعنی چی؟ یعنی آیا فرق نمیکرد اگر به جای اسم او هر اسم دیگری روی آن اثر بود؟ وقتی چیزی از او نمیدانیم خوب چه فرقی می کند ضیاءالدین جزایری باشد یا امیر اصغری. خوشبختانه امیر اصغری را می توان کمی شناخت. حداقل تاریخ تولد او معلوم است (دوازده […]

خب خب، برگشتیم به آقای جهانگیر شمس آوری. اینبار زیاد به خود او کاری نداریم (یعنی می شه؟) و به سه منبع هیجان انگیز کار داریم که نام او را روی خود دارند. یکی از این منابع همان کتاب درسی حساب اول دبستان است که سال ۱۳۴۷ منتشر شد و دو منبع دیگر با شگفتی هایی تازه. یکی کتابی است با عنوان «روش تدریس کتاب اول سپاه دانش» که در سال ۱۳۴۳ منتشر شده است و دیگری کتابی با عنوان «کتاب کمکی حساب برای سال اول دبستان» که در سال ۱۳۴۲ منتشر شده است روش تدریس کتاب اول سپاه دانش […]

زندگی عجیب است. نام الکساندر آبیان را در مجله الگوریتم (مجله دانشجویان ریاضی و علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی آریامهر) می بینی و می گذری. بعد با علی عنایت که یکی از بهترین استادهایت بوده است مصاحبه می کنی و می گوید استادی که عشق ریاضی را برای او تعبیر کرد، ریاضیدانی (به قول خود ریاضیدان، ایرانی، ارمنی، روس) بوده است به اسم الکساندر آبیان. حالا کنجکاو می شوی که الکساندر آبیان را بشناسی و نتیجه این کنجکاوی ساده را با دیگران هم به اشتراک بگذاری الکساندر آبیان از دریچه ی اینترنت ایران اگر «او کیست؟» های قبلی را خوانده باشید، […]

خب خب. خسرو روزبه. از کجا شروع کنم. از این عکس روز اعدام یا از «خطابه تدفین» شاملو که به خاطر او سروده شد ویناندل به دریا افکنانندبه‌پای دارنده‌ی آتش‌ها … در برابر تندر می‌ایستندخانه را روشن می‌کنندو می‌میرند و یا از اینکه شاملو وقتی فهمید که خسرو روزبه اعتراف کرده که دخل چند نفر را به طور انقلابی در آورده، شعر را نگه داشت و  قسمت خاطر آن را پس گرفت از هر جایی که شروع کنم احتمالا یه عده کلا اسم من را دیگر نخواهند برد. بنابراین اول یه کمی گرم کنیم سفید یا سیاه خسرو روزبه از […]

وقتی داشتم روی تاریخ «هم ارزی» کار می کردم و این سوال که اولین ریاضی دانی که رسما از آن استفاده کرده است کیست، جِرمی گِری برام نوشت که History does not favour the discoverers of modest concepts. این جمله به طور شدیدتر در مورد آدمهایی که بدون هیاهو زندگیشان را کرده اند و ریاضی شان را ورزیده اند درست است. فرض کن تو یک معلم ریاضی بوده باشی و حالا یه وقتی هم یه کتاب درسی نوشته باشی، تنها جایی که اثری از تو باقی است (اگر خوش شانس باشی) در ذهن و قلب آدمهایی است که به آنها […]

فریده فیروزبخت را با این درخواست نوشتم که «آقای دکتر، میشه سراغ خانم ها بروید؟» (عین جمله درخواست) راستش اول جواب دادم اگه برم سراغ خانم ها ممکنه مردم حرف دربیارن. بعد که توضیح داد و فهمیدم منظور چیه و خیالم راحت شد حرکت منشوری ای انجام نمیشه داستان فریده را نوشتم. داستان او بیشتر از هر داستان دیگه که نوشتم دست بدست (موبایل به موبایل) چرخید و خوانده شد. طبیعی بود که به این فکر کنم که دوباره برم به سراغ خانم ها (با همان تعبیر قبلی). در همین تفکرات بودم که دوست دخترانِ ریاضی دان و ریاضی ورز […]

داستان از اینجا شروع شد که اون اول اول که جز خدا هیچکی نبود و خدا تازه داشت فکر می کرد که آدم ها را خلق کنه یا نکنه، به این نتیجه رسید که اگر آدم را خلق کرد باید یک چیز دیگری هم خلق کنه که آدم ها پُر رو نشوند و هرازگاهی بگن این رو فقط خود خدا می دونه. این شد که اعداد اول را هم خلق کرد اعداد اول اگه شش تا کاشی مربع شکل داشته باشید و قرار باشه با اونها یک مستطیل تو پر درست کنید آنها را یا می توانید اینطور کنار هم […]

عبدالغفار اصفهانی رنسانس ریاضیات ایران است و همتراز خوارزمی امیدوارم این نوشته شما را با من همراه کند و شاملو را باور کنید که با آفتاب گونه ای (هر ریاضیدان دیگری از گذشته دور بجز خوارزمی و عبدالغفار اصفهانی) ما را فریفته اند عبدالغفاراصفهانی طبق معمول و مرسوم عبدالغفار هم فامیل پدرش ملا علی محمد اصفهانی بود تا اینکه ناصر الدین شاه ابتدا به او لقب نجم الملک و چند سال بعد لقب نجم الدوله را داد (نمیدانم اینها یعنی چی، ولی به نظر می رسه که نجم الدوله از نجم الملک لقب تر است.) از قضای روزگار، پدرش هم […]

داستان از اینجا شروع شد که من تا قلم به دست می گرفتم کتاب اول دبستان سال ۱۳۴۷ را می زدم در سر مولفین کتاب اول دبستان کنونی. خوب چیکار کنم ، آن کتاب یه سر و گردن از کتاب اول دبستان این روزها هیجان انگیز تر و درست است. یه مثال مشخص که من بارها درباره اش گفتم و نوشتم ، تلاش در برقراری ارتباط بین جمع و تفریق در کتاب سال ۱۳۴۷ است، چیزی که به طور کلی در کتاب اول دبستان سال ۱۴۰۱ غایب است. خوب به طور طبیعی کنجکاو شدم بدانم چگونه است کتابی که در […]